کافهسینما-سید آریا قریشی: این دومین قسمت از مجموعه مطالب کافه سینما درباره آثار مهم سال 2013 است. پیش از این مجموعه مربوط به “پیش از نیمه شب” ریچارد لینک لیتر را خوانده بودید و حالا نوبت به معرفی فیلم گتسبی بزرگ (باز لورمن)، یکی از موفقیتهای تجاری تابستان 2013، رسیده است.
گتسبی بزرگ (THE GREAT GATSBY)
نمونه دیالوگهای فیلم
جی گتسبی: من میدونستم که افتادن تو دام عشق برای مردی مثل من یه اشتباه مهلکه.
عوامل اصلی
کارگردان: باز لورمن
فیلمنامه نویسان: باز لورمن و کریگ پیرس بر اساس رمان مشهور اسکات فیتزجرالد
بازیگران: لئوناردو دی کاپریو، توبی مگوایر، کری مولیگان، جوئل ادگرتون، آمیتا باچان
موسیقی متن: کریگ آرمسترانگ
مدیر فیلمبرداری: سیمون دوگان
خلاصه داستان
گتسبی بزرگ، داستان نیک کاراوی را روایت میکند. کسی که در کنار عمارتی عظیم متعلق به فرد مرموزی به نام گتسبی زندگی میکند. گتسبی تقریباً هر شب مهمانیهای بزرگی با حضور افراد مشهور برگزار میکند اما برای همه فردی ناشناخته است. شبی گتسبی در خلال یکی از این مهمانیها با نیک صحبت میکند و میفهمیم که گتسبی مدتهاست که عاشق دیزی، دختر عمه نیک است. گتسبی از نیک خواهش میکند تا او را با دیزی (که با فردی به نام تام ازدواج کرده) روبهرو کند. این ملاقات، شروع ماجراهایی است که تمام شخصیتهای اصلی فیلم را درگیر میکند.
چرا باید دید؟
اقتباسی دیگر از یکی از مشهورترین رمانهای قرن بیستم. ضمن این که باز لورمن سعی کرده روایتی مدرن و بهروز از داستان اسکات فیتز جرالد ارائه دهد. گتسبی بزرگ فیلم افتتاحیه جشنواره امسال کن بود.
بودجه: 105 میلیون دلار (منبع: سایت BOXOFFICEMOJO)
فروش آمریکا: 144 میلیون و 840 هزار دلار (منبع: سایت BOXOFFICEMOJO)
فروش جهانی: 348 میلیون و 840 هزار دلار (منبع: سایت BOXOFFICEMOJO)
امتیاز در آیامدیبی: 7.3 بر اساس 150 هزار و 3 رأی
امتیاز در متاکریتیک: 55 بر اساس نظر 45 منتقد
امتیاز در راتن تومیتوز: 49
حواشی
– بن افلک برای ایفای نقش تام در نظر گرفته بود. اما با توجه به تداخل برنامهاش به خاطر نمایش فیلم آرگو، از حضور در گتسبی بزرگ انصراف داد. سپس بازیگرانی چون بردلی کوپر و لوک اوانز برای بازی در این نقش در نظر گرفته شدند تا این که سرانجام نقش به جوئل ادگرتون رسید. (به نقل از IMDB)
– ابتدا قرار بود فیلم در دسامبر 2012 اکران شود. سپس تاریخ اکران فیلم تا ژوئیه 2013 به تعویق افتاد. گتسبی بزرگ نهایتاً مه 2013 روی پرده رفت. (به نقل از IMDB)
– کری مولیگان نقش دیزی را از چنگ کلی بازیگر زن مطرح که نامزد بازی در این نقش بودند، در آورد. از جمله: آماندا سیفراید، ربکا هال، ابی کورنیش، کایرا نایتلی، اسکارلت جوهانسون، بلیک لاولی، میشل ویلیامز و ناتالی پورتمن. (به نقل از صفحه ویکیپدیای فیلم)
سخنان عوامل
– باز لورمن: تمرکز واقعی ما بر آشکار کردن کتاب بود. مراحل مختلفی وجود داشتند که ما باید طی میکردیم. اول از همه، کریگ پیرس و من در مورد کتاب فکر کردیم و گفتیم: «چه صحنههای واقعاً پایه و اساس داستان هستند؟ چه صحنههایی باید در فیلم ما باشند؟ و چه صحنههایی را میتوانیم حذف کنیم، حتی اگر عاشق آنها باشیم؟» (به نقل از LIFEANDTIMES.COM)
– لئوناردو دیکاپریو (در جواب سؤالی در این زمینه که آیا با شخصیت جی گتسبی احساس نزدیکی میکند): بله. به خاطر این که آیا همه ما جی گتسبی نیستیم؟ فکر میکنم هر آدمی به شکلی با گتسبی به عنوان یک کاراکتر ارتباط برقرار میکند. او کاراکتری است که خودش را بر اساس تصور و رؤیاهای خودش ساخته است. گتسبی جوانی فقیر در غرب میانه بود و تصویر خودش را به عنوان گتسبی بزرگ ساخت. این رؤیای آمریکایی است (به نقل از DIGITALJOURNAL.COM)
نظر منتقدان
– راجر مور (مووی نیشن) (امتیاز:3.5 از 5): این فیلم به کلی به بازی بازیگرانش وابسته است، و شخصیت گتسبی که دیکاپریو خلق میکند، مسحور کننده است.
– پیتر تراورس (رولینگ استونز) (امتیاز: 1 از 4): ممکن است فیلمهای بدتری از گتسبی بزرگ در تابستان امسال اکران شده باشند، اما هیچکدام شکستی اینچنین ناامید کننده نیستند.
نظر مخاطبان
– GREENLEMONADE (امتیاز: 10 از 10): فیلم را در افتتاحیهاش دیدم. به خاطر منتقدان سینمایی که مسلماً در دوران اشتباهی رشد کردهاند، انتظارات پایینی داشتم. کیفیت کتاب به طور کامل احیا شده است… همه بازیگران به درستی انتخاب شدهاند. نگاه گتسبی به گذشته همراه با نوستالژی نیست. بلکه با تأسف بابتی اتفاقی است که افتاد و اتفاقی که دیگر رخ نخواهد داد.
– MASTABRAD 85 (امتیاز: 0 از 10): آیا فقط من اینگونهام یا این خستهکننده فیلم دوران کاری لئو (دیکاپریو) است؟… من واقعاً چیزی برای اضافه کردن ندارم به جز این که این فیلم بسیار طولانی بود و من در سالن سینما تقریباً خوابم برد، و (تکنولوژی) سهبعدی ارزشی ندارد اگر قرار باشد فقط یک برف سهبعدی را نمایش دهد. (هر دو نظر به نقل از سایت متا کریتیک)
جوایز و نامزدیها
نامزد سه جایزه بهترین فیلم درام، بهترین بازیگر مرد درام (لئوناردو دیکاپریو) و بهترین بازیگر زن درام (کری مولیگان) از TEEN CHOICE AWARDS
نظر نویسنده (2/1)
انگار قرار است اقتباسی نوین از داستان کلاسیک اسکات فیتزجرالد باشد. اما پخش موسیقی رپ در سکانسهای مهمانی متعلق به دهه 20، نمایش ماشینهایی که در آن دوره به شکلی که یادآور بتموبیل است از هم سبقت میگیرند و اضافه کردن بیدلیل لحن کمیک به داستان غمبار گتسبی که همه چیز را در حد مضحکهای سطح پایین تقلیل میدهد، یک اثر سینمایی را به یک اقتباس مدرن تبدیل نمیکند. آن هم با توبی مگوایری که حتی به اندازه سم واترسن نه چندان قدر نسخه دهه هفتاد گتسبی بزرگ هم نمیتواند تردید و پیچیدگی شخصیت نیک را بازتاب دهد و کری مولیگان که تفاوت جذابیت او و میا فارو به اندازه تفاوت کیفیت دو نسخه گتسبی بزرگ است (هر چند نسخه جک کلایتن و فرانسیس فورد کاپولا هم به دلایل مختلف فیلم خوبی نیست).
به اقتباس سال گذشته جو رایت از رمان آنا کارنینا نگاه کنید. ببینید چگونه جو رایت به بازیهای فرمی و روایی دست میزند و در عین حال (لااقل در یک نیمه فیلم) موفق میشود فضای سرد و لحن گزنده رمان تولستوی را حفظ کند. در گتسبی بزرگ اما کار به جایی رسیده که حتی پایان فیلم و سرنوشت نهایی گتسبی به یک فیلمفارسی تمامعیار تبدیل شده است. برای درک ابتذالی که شیوه نمایشی بسیار خودنمایانه و پر زرق و برق آقای لورمن به داستان وارد کرده، لازم نیست کتاب فیتزجرالد را بخوانید؛ تماشای نسخه دهه هفتاد گتسبی بزرگ کفایت میکند. وقتی در آن نسخه سرنوشت نهایی گتسبی لحنی متناسب با حال و هوای داستان و شخصیت اصلی دارد و در نسخه جدید ماجرا به یک شوخی شباهت دارد.
در گتسبی بزرگ اثر چندانی از احساسات نمیبینیم. انگار همه چیز به صورتی مکانیکی در حال جلو رفتن است. این ویژگی غالب فیلمهای باز لورمن است. صحنههایی چشمنواز بدون رگههای آشکار احساسی. (در این میان مولنروژ شاید یک استثنا باشد). تعدادی از ضعیفترین سکانسهای آثار لورمن آنهایی هستند که یا به تنهایی افراد میپردازند یا اوج رابطه احساسی دو نفر را نشان میدهند؛ و گتسبی بزرگ هم اتفاقاً پر از این لحظات است. فیلم لورمن همینجا ناتوان و سطحی جلوه میکند.
گتسبی بزرگ البته از لحاظ شکوه بصری و رنگآمیزی چشمنواز، چشمنواز و قابل ستایش است. اما فقط با این عناصر که نمیتوان یک فیلم خوب ساخت. باز لورمن اگر قرار باشد با همین ویژگیها به فیلمسازی ادامه دهد، شاید برای طراحی صحنه نمایشهای برادوی گزینه مناسبتری باشد تا ساخت فیلمهای سینمایی.
سید آریا قریشی/ کافهسینما